- Zero Deforestazio Aliantzak positibotzat jotzen du inportatutako baso-soiltzea geldiarazteko Erregelamendua onartzea, eta gogorarazi du munduko ekosistemen suntsiketarekin amaitzeko lehen urratsa dela.
- Erregelamendu honen arrakasta estatu bakoitzeko kontrol eraginkorren araberakoa izango da, eta kontrol horien ardura duten agintariek disuasio-zehapenak ezartzearen araberakoa.
Europar Batasuneko Kontseiluak, Europako Parlamentuak apirilaren 19an egin zuen bezala, EBko merkatuan merkaturatzeari eta basogintzako deforestazioarekin eta degradazioarekin lotutako lehengai eta produktu deribatu jakin batzuk merkatu horretatik esportatzeari buruzko Erregelamendua onartu du. Erregulazio berri horrek eskatuko du enpresek frogatzea beren produktuek ez dutela lagundu basoak suntsitzen, EBko merkatuan saldu nahi badituzte.
Lurraren Lagunak, Ecologistas en Acción, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinatzailea, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Federazioa (CECU), Mighty Earth, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF elkarteek osatzen duten Zero Deforestazio Aliantzak bozketa hori txalotu du. Hala ere, EBko Batzordeari eta estatu kideei gogorarazten die erabaki horrek hasiera baino ez duela markatzen, eta legea aplikatzeko anbizioak eta zorroztasunak emango dituela EBko lehengaien kontsumoak eragindako deforestazioa geldiarazteko esperotako emaitzak.
Europarako nekazaritza-inportazioak dira munduko baso-soiltze globalaren bigarren arduradunak, Txinaren ondoren. Industria-nekazaritzak baso-soiltzearen ehuneko 90 baino gehiago bultzatzen du, Science aldizkari ospetsuan argitaratutako ikerketa baten arabera.
Zero Deforestazio Aliantzaren hitzetan, “hau egun historikoa da munduko basoentzat. Lehen aldiz, nekazaritzako eta industriako operadoreek eta hornidura-kateko beste enpresa batzuek frogatu beharko dute behi-okelaren, sojaren, palma-olioaren, kautxuaren, kakaoaren, kafearen, egurraren eta horien produktu eratorrien inportazioak deforestaziorik gabe daudela. Albiste ona da, halaber, kontsumitzaileentzat, arazoaren larritasunaz jabetuta, etengabe eskatu baitiete gobernuei eta enpresei basoak suntsitzea eragiten duten produktuak beren erosketa-saskietatik kanpo mantentzeko”.
Erakunde ekologisten ustez, lana ez da amaitu. EBko Batzordeak lehenbailehen ebaluatu eta sartu behar ditu beste lehengai batzuk, hala nola artoa edo beste haragi eta ekosistema kritiko batzuk, hala nola belardiak, zohikaztegiak eta hezeguneak, eta “neurri horrek nabarmen hobetuko luke Erregelamendua”.
Egoera horren adibide da biomen kasua, hala nola Itxiaren kasua; izan ere, bioma hori ia osorik araudi honen aplikazio-eremutik kanpo geratzen da, eta, hala ere, Brasilgo sojaren % 52 eta baso-soiltzea bertan gertatzen dira. Halaber, lur bihurketak zazpi urteko maximoa lortu zuen 2022an, 10.689 km2 galdu zirenean.
Aldi berean, Amazoniak basoa murriztu zuen 2023ko apirilean 287,7 kM2-tan, duela urtebete baino % 72 gutxiago. Horregatik, premiazkoa da legea indarrean jarri eta urtebeteko epean, legeak aurreikusten duen bezala, beste baso-lur batzuen sailkapenaren pean ekosistemak sartzea modu positiboan ebaluatzea. Horrek aukera emango luke naturguneen babesa nabarmen handitzeko, hala nola Itxiarena eta nekazaritza industriaren aurrekaririk gabeko aurrerapena jasaten ari diren beste batzuena.
FAOren “Evaluación de los recursos forestales mundiales 2020” txostenaren arabera, munduan 977 milioi hektarea daude beste baso-lur gisa sailkatzen direnak.
Erregelamenduak aurreikusten duenez, EBko merkatuan inportatzen eta merkaturatzen diren lehengaiak eraginkortasunez kontrolatzeko, estatu kideek herrialde bakoitzeko agintaritza eskudunak izendatu beharko dituzte, eta, horrez gain, haien zehapen-araubidea argitaratu beharko dute.
Espainia, EBren barruan, Erregelamenduak jasotzen dituen lehengai batzuen sarrera-puntu garrantzitsuenetako bat da, hala nola animalien elikadurara bideratzen den soja. Hori dela eta, abiapuntu gisa funtsezkoa da kontrolen ardura duen agintaritza eskudunaren konfigurazio egokia, bai Estatuan, bai autonomia-erkidegoan, baliabide ekonomiko, giza baliabide eta teknikoekin.
Legez kanpoko mozketari aurre egiteko Erregelamendua aplikatzean instituzioen utzikeriaren eta zigorgabetasunaren sentsazioa arintzen lagunduko luketen zenbait alderdi aipatu dituzte erakundeek (2013an onartu zen eta deforestazioaren aurka borrokatzen duen Erregelamendu berri honen atarikoa izan zen), hala nola: autonomia-erkidegoko organo eskudunen izendapenaren homogeneotasuna; agintaritza horien arteko koordinazio eta lankidetza handiagoa; egindako kontrolen gardentasuna; edo zehapen-araubidearen aplikazio eraginkorra.
Ildo horretan, Zero Deforestazio Aliantzak Gobernuari eta autonomia-erkidegoei eskatzen die “berma ditzatela, beren eskumeneko herri-administrazioen eremuan, Erregelamendua behar bezala inplementatzeko eta betetzeko beharrezkoak diren baliabideak. Aldi berean, deforestazioaren aurka borrokatzeko Estatuko lege espezifiko bat landu beharko litzateke, araudi bakar baten pean Erregelamendu honetatik eratorritako eskakizunak erraztu eta bateratzeko”.
