Ecologistas en Acción taldeak Espainiako kostaldeko hondakin-uren araztegietako saneamenduaren eta arazketaren egoera aztertu du.

· Uraren Munduko Eguna dela eta, Ecologistas en Acción taldeak ‘Saneamiento y depuración en el litoral del Estado español. Análisis del año 2019’ txostena aztertzen du. Bertan, Espainiako estatu osoko itsasertzeko eta Itsas-Lehorreko Jabari Publikoko Hondakin Uren Araztegiak (HUA) 288 estazio aztertzen dira.

· Aztertutako HUAen erdiek (144) gabeziak edo ez-betetzeak dituzte hondakin-uren tratamenduan edo aztertutako urteko lagin-kopuruan.

· 51 HUAk ez dute betetzen aztertutako kutsadura-parametroetako batean, edo gabeziak dituzte tratatutako uren saneamenduan, eta 93 HUAk datu osatugabeak edo eskasak dituzte.

· Erakunde ekologistak eskatzen du bete daitezela uren tratamendurako baldintzak eta eman dakiela informazio erraza eta eskuragarria herritarrei.

HUA Hondakin-Uren Araztegi bat da, eta bertan biltzen eta tratatzen dira hiri-hondakinekin pareka daitezkeen hondakin-urak eta industria-urak. Bertan, ura arazteko tratamendu fisiko, kimiko eta biologiko batzuk egiten dira. Hortik, ura ingurune hartzailera itzultzen da, isurketen baimenean ezarritako mugak eta indarrean dagoen araudian finkatutako kalitate-helburuak betez. Uraren Munduko Eguna ospatzeko, Ecologistas en Acción taldeak txosten bat aurkeztu du lehen aldiz. Txosten horretan, Espainiako estatu osoko itsasertzeko eta Itsas-Lehorreko Jabari Publikoko HUAko Hiri Hondakin Uren (aru) kutsadura-parametroak aztertzen dira.

Lehen txosten honetan, 288 HUAri buruzko 2019ko datuak aztertzen dira. Guztira, 2.000 biztanle baliokide baino gehiago dituzten 394 HUA daude, eta kostaldean eta DPMTn erregistratuta daude. Erakunde ekologistak txosten horretarako informazioa eskatu zien 2020an zehar autonomia-erkidegoei, eta haietako 247ren erantzuna jaso zuen.

Dokumentu honetan, 509/1996 Errege Dekretuaren 5. artikuluan ezarritako kutsadura-parametroen balioak aztertzen dira: solido esekiak (SS), oxigenoaren eskaera biokimikoa bost egunera (DBO5) eta oxigenoaren eskaera kimikoa (DQO), 2.000 hektareatik gorako hiri-aglomerazioetarako.

Gainera, Errege Dekretu horren 6. artikuluan oinarrituta, eremu sentikorretako hondakin-uren araztegietako fosforo- eta nitrogeno-balioak ere aztertu dira, baina Andaluziako autonomia-erkidegokoak soilik, gainerakoetatik ez baita behar adina informazio lortu.

Ecologistas en Acción taldeak nabarmendu du isurketa-baimenak ere kontuan hartu behar direla, eta baimen horien helburua ezarritako ingurumen-helburuak (OMA) lortzea dela. Baimen horietan zehazten dira neurtzeko modua eta efluentearen kutsadura murrizteko kontzentrazio edo ehuneko minimoak. Informazio hori Andaluzian bakarrik lortu ahal izan denez, beste autonomia-erkidegoetan 509/1996 Errege Dekretuan deskribatutakoak dira analisien balioak

Aztertutako 288 HUAetatik, erdiek (144) ez dute aurkeztu ez gutxiegitasunik ez ez-betetzerik, ez aztertutako parametroetan, ez emandako datuetan. Beste 144 HUAetatik, honako hauek izan dira emaitzak:

    • 36 HUA (%12,5) ez dira betetzen isurketaren parametro bereizgarri batean, bitan edo hirutan.
    • 15 HUA (%5,5) ez da nahikoa arazketa, araudia eta/edo isurketa-baimena bete arren.
    • 12 HUAk (%4,2) datu osatugabeak dituzte.
    • 81 HUA (%28) ez dira nahikoak. Zehazki, hiru autonomia erkidegori buruzko datuak dira: Katalunia, Murtzia eta Balear Uharteak.
    • Galiziak eta Kanariek datu gutxi eman dituzte HUAetan, %40 eta %16, hurrenez hurren. Txosten honetan aztertutako itsasertzeko hondakin-uren araztegi gehienek ingurune naturalera isurtzen dituzte urak, araudia betez. Hala ere, ekologistak Martxan taldeak kezkaz ikusten du hondakin-urek eragindako kutsadura duela 25 urtetik indarrean dagoen araudiak baimendutakoa baino askoz handiagoa izatea. Gainera, honako ohar hauek hartu behar dira kontuan:
    • Katalunian, Balear Uharteetan edo Murtziako Eskualdean aztertutako balio urriek ez dute gainerako HUA dagokion ondorio baliokiderik ateratzen.
    • 2.000 hektareatik gorako HUAk aztertu dira. Zuzentarauaren arabera, 2.000 hektareatik beherako aglomerazioek beren hondakin-uretarako tratamendu egokia izango dutela baino ez dute ezartzen, 10.000 hektareatik beherakoek bezala, eta itsasoko uretan isurtzen dira ( 91/271 Zuzentaraua Espainiako ordenamendu juridikora ekartzen duen 11/1995 Errege Lege Dekretuaren 6 art.).
    • Gaur egun, HUA ez duten udalerriak daude funtzionamenduan, eta, beraz, garbitu gabeko ingurunera isurtzen dituzte urak (Gijón Este, adibidez). Hori dela eta, ez dira jaso azterlan honen azterketan.
    • Ez dira jaso, ezta ere, HUA gaizki funtzionatzeagatik edo euriteen ondorioz gainezkabideak erabiltzeagatik egiten diren isurketa puntualak. Horrenbestez, HUA guztiei laginketarik egin ez zaien denborei buruzko informazio oso baliotsua galtzen da. Informazio hori lortzeko, ezinbestekoa da titularrak urtero entregatu behar dituen urteko isurketen aitorpenak eskuratzea.

Clara Megías, txostenaren koordinatzailea eta Ecologistas en Acción taldearen bozeramailea: “Lehen txosten hau administrazioentzako arreta-deia da, bide bikoitzetik, ez-betetzea erakusten duten hondakin-uren araztegiak behar bezala betetzeko eskakizuna, eta gardentasun-eskaera, herritarrek informazio hori modu argi eta errazean eskuratu ahal izan dezaten”.

Txostena ”Saneamiento y depuración en el litoral del Estado español. Análisis del año 2019. ‘: ecologistasenaccion.org/160786

  • Twitter
  • Facebook