Joan den abenduaren 14an, Bilboko Ekoetxean, Andres Illana, Arabako Ekologistak Martxan taldeko kideak, Eusko Jaurlaritzaren Otsoa Kudeatzeko Planaren zirriborroa ezagutu ondorengo lehen iritziak eman zituen hitzaldi interesgarri batean parte hartzeko aukera izan genuen. Gainera, bertaratutakoek otsoak Euskadin bizi duen egoerari buruzko zalantzak argitu ahal izan zituzten, eta, nola ez, beren ezagutzak eta esperientziak eman ahal izan zituzten.
Hitzaldia Otsoaren Kudeaketa Planaren zirriborroaren azalpenarekin hasi zen. Eusako Jaurlaritzak aste honetan bertan aurkeztu die plan hau hainbat gizarte-eragileri, besteak beste, erakunde ekologistei eta otsoaren defentsan diharduten elkarteei (Ekologistak Martxan, Eguzki eta Euskadiko Otso Taldea) eta Euskal Autonomia Erkidegoko abeltzainen elkarteei. Plan horretan hiru lurralde historikoetako foru-aldundietako teknikarien ekarpenak jasotzen dira.
Andrés Illanak azpimarratu nahi du dokumentuan otsoarekin batera egoteari buruz hitz egitea, hori izan beharko litzatekeelako helburu nagusia, eta zirriborro honen edukia aurrerapauso garrantzitsutzat jotzen du. Gizarte-eragileek aurkeztutako alegazioen ondorioz dokumentu horrek aldaketak izan ditzakeen arren, erakunde ekologistarentzat “abiapuntu egokia da”.
Otsoarekin batera bizitzeari dagokionez, Illanak esan du “abeltzaintza asmatu zenetik otsoarekin bizi izan dela. Horregatik, ez da oso ohikoa otsoaren presentzia abeltzaintzarekin bateraezina dela esatea. Jakina, otsoa abeltzaintzarekin batera bizi daiteke”. Illanak azpimarratu duenez, elkarbizitza hori posible izateaz gain, bermatu egin behar dugu. “XXI. mendean, ezin da pentsatu basa-eremu bateko espezie bat giza jarduerarekin bateraezina denik”. Ekologistak Martxan Arabako kidearen hitzetan, “abeltzainei bost axola zaie otsoak egotea, haiek ez dute otsoaren sarraskia nahi, baina ez dute ardiak hiltzea nahi; eta hori aldarrikapen logikoa da”.
Koexistentzia hori posible izan dadin, administrazio publikoek abeltzainei lagundu behar diete otsoaren aurrean prebentzio-neurriak hartzen, eta hori Europatik planteatzen ari da. Horretarako, bada funts ekonomiko bat, prebentzio-neurri horiek hartzeak abeltzainentzako kalte ekonomikorik ez eragitea ahalbidetuko lukeena. Prebentzio-neurriei dagokienez, Illanak nabarmendu du ezin dela “ganadua tratatu (abeltzaintza estentsiboari dagokionez, betiere), otsoa dagoen lekuetan eta otsorik ez dagoen lekuetan era berean”. Txakurren presentzia (trebatutako mastinak) edo artzainaren figura berreskuratzea, Alpeetan egiten ari diren bezala, izango lirateke interbide batzuk eta neurri horiek funtzionatzen dutela egiaztatu ahal izan da. Izan ere, Arabako Foru Aldundiak mastinen erabilerari buruzko azterlan bat egin zuen, eta bajak % 80raino murriztu daitezkeela egiaztatu zuen.
Hitzaldian azaldu zen zergatik den garrantzitsua otsoa basoetan egotea. “Otsoa funtsezkoa da ekosistementzat”; izan ere, harrapari apoikala denez, hau da, kate trofikoaren goialdean dagoenez (hartzak edo katamotza bezala, esaterako), beste espezie batzuen mobilizazioa errazten du eta ekosistemarentzat kaltegarriak izan daitezkeen kokalekuak saihesten ditu. Hori izan zen, hain zuzen ere, Yellowstone parkean (AEB) gertatu zena, otsoa inguru horretan berriro sartu ondoren.
Azken batean, oraindik asko dago egiteko Euskadin otsoaren presentzia nabarmena eta egonkorra lortzeko. “Gure harraparirik handiena azkonarra da, ez baitugu otsoa gure basoetan finkatzen uzten”. Ekologistak Martxan-ek arreta handiz jarraituko du Eusko Jaurlaritzak proposatutako kudeaketa-planaren bilakaera, eta hain beharrezkoa den harrapari mota horren presentzia eta koexistentzia defendatuko ditu.
Informazio gehiago:
Andrés Illanarekin izandako elkarrizketa Radio Popular – Herri Irratia
