Garraio-azpiegituren politikak Espainian ez du aintzat hartzen larrialdi klimatikoa

  • Martxoaren 28an, asteartea, “Garraio-azpiegitura handien politika Espainian” jardunaldia egin da Diputatuen Kongresuan.
  • Erakunde antolatzaileek, eta horien artean Ecologistas en Acción taldeak, Gobernuak 2020aren hasieran deklaratutako Larrialdi Klimatikoari dagokionez garraio-obra handien politika oso urrun dagoela egiaztatu dute.

Espainiako Estatuak gure inguruko Europako beste edozein herrialdek baino garraio-azpiegitura handia gehiago ditu. Autobia- eta autobide-kilometro gehien dituen EBko herrialdea da, trenbide-abiadura handiko lineen sare handiena duena, aireportu defizitario gehiago dituena eta portu-ahalmen handiagoa duena erabili gabe.

Paco Segurak, Ecologistas en Acción taldeko bozeramaileak, azpimarratu duenez, “urte askoan BPGaren ehuneko handiena garraio-azpiegitura handietara bideratu duen herrialdea izan da, baita gizarte-prestazioetan murrizketa handiak egin diren aldietan ere. 2009an, adibidez, gure BPGren % 2,2 inbertitu zen obra handi horietan (23.000 milioi euro baino gehiago), eta hurrengo urtean 7.500 milioi euroko murrizketak onartu ziren gizarte-prestazioetan”.

Saioan zehar, “Espainian garraio-azpiegitura handien politikak” “hormigoizko tsunamia” eta horren ondorioak salatu ditu: lurraldearen gaineko eragina, lur emankor edo babestu asko okupatzea, jabetzak eta ekosistemak zatitzea, eta horrek biodibertsitatean dituen arazoak, kutsadura eta zarata.

Hamarkada askotan, garraio-eredu jasangaitza sustatu da, erregai fosilen kontsumoan eta isurketa gehien sortzen duten garraiobideetan oinarrituta. Deialdia egin duten erakundeen arabera, “ez da harritzekoa Espainiako Estatuan garraioa izatea berotegi-efektuko gasen emisio gehien dituen sektore ekonomikoa, eta sektore horretan ez da hori murriztea lortzen, beste sektore batzuekin gertatzen ari den bezala”.

David Hoyos Euskal Herriko Unibertsitateko Metodo Kuantitatiboen Saileko irakaslearen ustez, errentagarritasun sozial txikiko inbertsio handiak egin dira. Eta baieztatu du: “Eraginkortasun ekonomikoa eta larrialdi klimatikoa direla eta, irizpide zorrotzak ezarri behar zaizkio Espainiako garraio-azpiegituraren proiektu berri orori: errentagarritasun sozial positiboa erakusteaz gain, garraioaren karbono-isuri garbiak murrizten lagundu behar du”.

Aldi berean, lurralde batzuetan masa-turismo jasanezina elikatzera eta salgaien hipermugikortasuna eta hiperglobalizazioa sustatzera bideratutako azpiegiturak zabaltzea planteatzen da, ekintza horien ingurumen- eta gizarte-inpaktuak eta horrek dakarren emisio-gehikuntza ahaztuz.

Egoera hori zehatz-mehatz azaldu dute beren lurraldeetan azpiegitura handiak zabaltzearen aurka dauden gizarte-erakundeek, Espainiako Estatu osoan gertatzen ari denaren lau esperientzia adierazgarri bildu dituen mahai-inguru batean.

Hala, Comissió Ciutat-Port-eko ordezkari batek Valentziako portuaren aurreikusitako handitzeak izango lituzkeen ondorioak zerrendatu ditu; Terraferidatik Llucmajor-Campos autobideak Balear Uharteetan izango lituzkeen ondorioak aztertu dira; Zeroport plataformak Bartzelonako aireportuaren handitze planifikatuaren arazoak azaldu ditu; eta Tren Publiko, Sozial eta Iraunkorraren aldeko Estatuko Koordinakundeak Madril-Badajoz-Lisboa arteko trenbidearen ondorioak aztertu ditu.

Jardunaldian nabarmendu da, gainera, azpiegitura handi horietako asko ustelkeria politikoari lotuta egon direla. Barcenasen paperak, esaterako, argitaratu zenetik hamar urte bete berri dituztenenak, enpresaburuek obra publikoaren esleipenaren ordainetan legez kanpo egindako dohaintzen katalogo bat baino ez dira.

Azken hamarkadan obra handietan egindako inbertsioa neurrizkoagoa izan den arren, Next Generation funts europarren injekzioak dinamika negatiboenak biziberritzea eragin du. Ingurumen-inpaktuari buruzko bi adierazpen negatibo, hala nola Cuenca-Teruel autobidearena, pilatzen dituzten proiektuak ere berriro aktibatu dira.

Bestalde, promesak agindu arren, pentsatzekoa da gaur egun izapidetzen ari den Mugikortasun Jasangarriaren Legeak ez duela arazo larri horiek konpontzeko balioko, sustatzaileen esku uzten baititu proiektuen errentagarritasun sozioingurumenekoaren ebaluazioak, eta oso epe laburra ezartzen baitu horiek abiarazteko. Era berean, ez du mekanismorik mugatzen garraioak eragindako emisioak modu irmoan mugatzeko. Horregatik guztiagatik, deialdia egin duten erakundeek salatu dute Espainiako garraio-politikak larrialdi klimatikotik kanpo jarraitzen duela.

Era berean, erakunde horiek talde politiko guztiei jakinarazi diete premiazkoa dela garraio-azpiegituren politikak murriztea eta errotik aldatzea, baliabide ekonomikoak xahutzen dituztelako, lurraldea kaltetzen dutelako eta berotegi-efektuko gasen emisioak sortzen dituztelako. “Obra handien dinamika hori gelditu egin behar da, eraikuntza-enpresa handiei bakarrik mesede egiten diena, eta gure lurraldea suntsitu gabe herritar gehienei mesede egingo dieten mugikortasun-politika eta -zerbitzuetan pentsatu behar da”.

  • Twitter
  • Facebook